เทคนิคการรักษาผู้ป่วย

ปัจจุบันรังสีรักษามีบทบาทสำคัญในการรักษาผู้ป่วยมะเร็งในหลายรอยโรค โดยเฉพาะการฉายรังสีในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม แต่การฉายรังสีในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมด้านซ้ายนั้นมีข้อจำกัด เนื่องจากมีอวัยวะข้างเคียงที่สำคัญ เช่น หัวใจและปอด รวมถึงลักษณะเนื้อเต้านมที่มีความแตกต่างกันในแต่ละวัน ซึ่งเป็นบริเวณที่มีการเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลาในระหว่างการฉายรังสี

ในการฉายรังสีจะอาศัยการใช้อุปกรณ์ที่ช่วยในการจัดท่าผู้ป่วย ร่วมกับการนำระบบการถ่ายภาพผู้ป่วย เพื่อดูขอบเขตเนื้อเต้านมก่อนการฉายรังสีด้วยภาพ 2 มิติ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ระบบภาพ 3 มิติ เข้ามาช่วยดูและแยกขอบเขตอวัยวะผู้ป่วยก่อนการฉายรังสี แต่อย่างไรก็ตามการฉายรังสีในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมด้านซ้าย มักพบปัญหาว่าหัวใจได้รับปริมาณรังสีที่สูงในผู้ป่วยบางรายที่หัวใจเข้าไปใกล้หรืออยู่ในขอบเขตของการฉายรังสี

จึงมีการนำเทคนิคการหายใจเข้าลึกแล้วกลั้นใจ (Deep Inspiration Breath Hold:DIBH)มาใช้ในการจัดการการหายใจของผู้ป่วยในระหว่างการฉายรังสี โดยให้ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่รักษาทางด้านซ้าย ฝึกการหายใจเข้าลึกและกลั้นใจ เพื่อช่วยให้อวัยวะสำคัญคือหัวใจ อยู่ห่างออกจากขอบเขตของการฉายรังสี ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อช่วยลดปริมาณรังสีที่หัวใจ ในวันที่ผู้ป่วยเข้ามาทำการจำลองการรักษา (CT Simulation) ผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำจากแพทย์และนักรังสีการแพทย์ ในการฝึกหายใจในเทคนิคการหายใจเข้าลึกและกลั้นใจ โดยจะมีการกำหนดช่วงที่จะให้ผู้ป่วยหายใจเข้าลึก โดยอาศัยเทคโนโลยีกล้องที่ใช้แสง ในการตรวจจับพื้นผิวหนังและตรวจจับสัญญาณการหายใจผู้ป่วย ซึ่งเป็นการถ่ายภาพผู้ป่วยโดยไม่มีรังสี และเป็นระบบที่เข้ามาช่วยควบคุมให้ผู้ป่วยสามารถหายใจเข้าลึกและกลั้นใจนิ่งได้ขณะฉายรังสี รวมถึงสามารถตรวจจับสัญญาณการหายใจของผู้ป่วยได้ตลอดการรักษา

การฉายรังสีด้วยเทคนิคที่ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าลึกและกลั้นใจจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากผู้ป่วยทั้งในตอนทำการจำลองการรักษาและขณะทำการฉายรังสี รวมถึงต้องมีอุปกรณ์ที่มีเทคโนโลยีสูงเข้ามาช่วยตรวจจับสัญญาณการหายใจผู้ป่วย ซึ่งจะสามารถทำให้การฉายรังสีมีความถูกต้องและสามารถลดปริมาณรังสีที่หัวใจผู้ป่วยลงได้

-ภาพA ผู้ป่วยฉายรังสีมะเร็งเต้านมด้านซ้ายที่ใช้วิธีการหายใจปกติ

-ภาพB ผู้ป่วยฉายรังสีมะเร็งเต้านมด้านซ้ายที่ใช้เทคนิคหายใจเข้าลึกและกลั้นใจนิ่ง